SAFRA KESESİ KANSERİ
Karaciğer tarafından üretilen ve safra kesesi içerisinde depolanan safra sıvısı yağların sindirimi üzerinde değerli role sahiptir. Safranın üretilmesini, depolanmasını yahut ince bağırsağa salgılanmasını etkileyen rastgele bir hastalık durumunda yağların sindirimi zorlaşır ve bu durum kişinin beslenme sisteminde kıymetli problemlere yol açabilir. Toplum genelinde ender görülen safra kesesi kanseri geç fark edilmesi sebebiyle çoklukla makus prognoza sahiptir. Bu nedenle safra kesesi kanseri hakkında bilgi sahibi olmak, belirti ve bulguları erken periyotta fark edebilmek ve hakikat tanıyı başlangıç evrelerinde alabilmek yaşamsal açıdan kritik ehemmiyet taşır.
Safra Kesesi Kanseri Nedir?
Safra kesesi kas dokudan oluşan, armut biçiminde bir torbadır ve karaciğerin çabucak altında yer alır. Safra kesesi kanserleri sıklıkla kese duvarında ortaya çıkan ve karaciğer dışı safra yollarına ilişkin tümörlerin ⅔’ünü oluşturan makus huylu tümörlerdir. Sindirim sistemi kanserleri içerisinde mide kanserinden sonra 5. sırada yer alan bu kanser çeşidi tıpkı vakitte mevte yol açan kanserler ortasında 9. sıradadır.
Morfolojik olarak incelendiğinde safra kesesi kanserinin infiltratif ve fungatif tip olmak üzere iki farklı tipinden bahsetmek mümkündür. İnfiltratif tip daha yaygın görülür ve çoklukla teşhis edildiği evrede kesenin tamamını yahut büyük bir kısmını tutmuş haldedir. Tümör hücreleri kese duvarının yapısını büsbütün değiştirir ve etkilenen kısımlar sert, beyaz, katı bir kıvam alır. İlerleyen evrede tümör dokusunun iç yüzeye bakan kısmı ülserleşir ve bu durum kese duvarında delinmeye yol açabilir.
Fungatif tipte ise tümör dokuları kese duvarından içeriye gerçek sistemsiz, küçük, karnabahar görünümüne sahip kitleler halinde büyür. Bu tip safra kesesi kanserleri teşhis edildiğinde büyük olasılıkla karaciğer metastazı gerçekleşmiş durumdadır. Gelişme sürecinde büsbütün asemptomatik olarak seyreden fungatif tip safra kesesi tümörleri ekseriyetle kitlenin kanalı tıkayacak boyuta ulaşması sonucunda safra kesesi hidropsu gelişmesiyle tespit edilir.
Safra kesesi kanseri evreleri
Evre 1: Bu evrede kanser in-situ karsinom olarak isimlendirilir ve tümör sadece safra kesesi duvarında intramüsküler (kas içi) yerleşimlidir. Bu evrede fark edilebilen kanserlerde cerrahi tedavi ile muvaffakiyet oranı hayli yüksektir.
Evre 2: Safra kesesi kanserinin ikinci evresinde tümör kesenin iç yüzünden dış yüzüne gerçek ilerlemiş lakin hala safra kesesi duvarını aşmamış haldedir. Karaciğer yahut lenf üzere komşu organlara metastaz görülmez.
Evre 3: Safra kesesinin tüm katmanları kanserli hücreler tarafından sarılmış haldedir. Bu evrede büyük olasılıkla duktus sistikus lenf nodüllerine metastaz gelişir.
Evre 4: Hastalığın son evresinde kanser hücreleri safra kesesinden karaciğere ve öteki komşu organlara yayılım göstermiş haldedir. Safra kanalları ve öbür lenf nodüllerinde metastaz görülür.
Safra Kesesi Kanseri Nedenleri
Safra kesesi kanserinin nedenleri kesin olarak bilinmiyor olsa da bu kanser cinsine yer hazırlayan kimi faktörlerden bahsetmek mümkündür.
Yaş
Safra kesesi kanserleri büyük oranda ileri yaş kümesi bireylerde ortaya çıkar. Safra ile bağlı tüm kanser olgularının %75’inden fazlası 65 yaş ve üzeri şahıslarda görülür. Bunun yanı sıra kanser dışı hastalık nedeniyle safra yolları cerrahisi uygulanan 65 yaş üzeri bireylerin yaklaşık %10’unda safra kesesi kanseri saptandığı görülmüştür. Bu doğrultuda yaş faktörü safra kesesi kanseri için yer hazırlayıcı faktörlerden biri olarak kabul edilir.
Cinsiyet
Safra kesesi kanseri gelişme riski tüm ırklar ve tüm yaş kümeleri için bayanlarda erkeklere oranla 3 ila 6 kat daha fazladır.
Safra kesesi taşları
Safra kesesi kanseri ile safra kesesi taşları ortasındaki etiyolojik ilgi net bir formda ortaya konmamıştır. Fakat kanser teşhisi almış tüm olguların %75-90’ında safra kesesi taşı bulunduğu, taşlı kolesistit (safra kesesi iltihabı) teşhisiyle cerrahi tedavi uygulanan hastaların ise yaklaşık %1’inde, daha evvelce kuşku duyulmamış safra kesesi kanseri saptandığı görülmüştür. Kolelitiazis (safra kesesi taşı) nedeniyle kolesistektomi (safra kesesinin alınması) süreci uygulanan hastaların yaklaşık %13’ünde prekanseröz hücre değişiklikleri görülmüş, yaklaşık %8’inde olağandışı hücre kümeleri ve %4’ünde ise direkt olarak makûs huylu tümör varlığı fark edilmiştir. Bu doğrultuda safra kesesi taşlarının safra kesesi kanserleri ile bağlantılı olduğu söylenebilir.
Ülseratif kolit
Ülseratif kolit tanısı almış şahıslarda safra kesesi kanseri gelişme riskinin, bu bireylerin içinde bulunduğu popülasyona oranla 5-10 kat artış gösterdiği bildirilmiştir.
Diğer yer hazırlayıcı faktörler
Sağlıksız beslenme rutini, obezite, genetik yatkınlık, kimyasal karsinojen maruziyeti, pankreas ve safra salgılarının anatomik varyasyonları, porselen safra kesesi, primer sklerozan kolanjit, kronik enfeksiyon varlığı ve çeşitli ilaçların kullanımı safra kesesi kanseri ile bağlantılı olduğu kabul edilen öbür faktörlerdir.
Safra Kesesi Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi kanseri hayli sinsi ilerleyen bir kanser cinsidir. Münasebetiyle belirti ve bulgular bilhassa kanserin birinci evrelerinde gözden kaçabilir. Hastalık büyük oranda bir kahır ortaya çıkmadan gelişebilir fakat ilerleyen evrelerde kimi şikayetlerle kendini gösterebilir.
- Sağ üst kadranda ağrı şikayeti safra kesesi kanseri ile birlikte ortaya çıkan yaygın şikayetlerden biridir.
- Bulantı, kusma ve iştahsızlık üzere sindirim sistemi belirtileri safra ile bağlı pek çok hastalıkta olduğu üzere safra kesesi kanserinde de görülebilir.
- Ciltte ve gözün beyaz kısmında görünür olan sarılık tablosu tekrar safra kesesi kanserinin tipine nazaran sık görülen belirtilerden biridir.
- İdrar renginin koyu kahveye, dışkı renginin ise neredeyse şeffaf-beyaz hale gelmesi safra kesesi ve karaciğer ile bağlantılı pek çok hastalığın kıymetli belirtilerinden biridir.
- Göbek bölgesine yakın kısımda ele gelen kitle varlığı bilhassa safra kesesi kanserinin ilerleyen evrelerinde görülebilir.
Safra Kesesi Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur?
Safra kesesi ile alakalı hastalıkların tıbbi bulguları birbiriyle ziyadesiyle misal olduğundan bilhassa bir şikayete yol açmadan seyreden tablolar safra kesesi taşı ve safra kesesi iltihabı ile karıştırılabilir. Bu nedenle laboratuvar bulguları tanıyı işaret ediyor olsa dahi tek başına kâfi değildir.
İlk olarak fizik muayenede elde edilen bulgular göz önünde bulundurulur ve daha sonra ayrıntılı inceleme için ultrasonografi ile görüntüleme tercih edilir. USG sonucu kanser ile bağlı kuşkuları destekliyorsa bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG), endoskopik ultrasonografi, perkütan kolanjiografi, endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi (ERCP), pozitron emisyon tomografisi (PET) ve laparoskopi üzere çok sayıda görüntüleme formülüne başvurulabilir.
Safra Kesesi Kanseri Tedavi Yöntemleri
Tüm tedaviler üzere safra kesesi kanserinin tedavisi de hastaya özgü planlanır. Tedavi için tercih edilecek formül belirlenirken hastanın yaşı, genel sağlık durumu, mevcut hastalığın tipi ve evresi üzere çok sayıda değerli faktör göz önünde bulundurulur.
Safra kesesi kanserleri büyük oranda ilerleyen evrelerde teşhis edilebildiği için bu kanser olgularının cerrahi metot ile tedavisi hayli güçtür. Lakin kanserin erken evrede fark edildiği durumlarda hastaların ameliyat talihi bulunur. Şimdi 1. yahut 2. evrede olan, karaciğer ya da lenf nodüllerine yayılım göstermemiş, hastanın genel sağlık durumunda önemli bozulmalara yol açmamış safra kesesi kanserleri için sıklıkla cerrahi tedavi prosedürü tercih edilir ve epeyce başarılı sonuçlar alınır.
Kanserin 3. ve 4. evrelerde fark edildiği durumlarda cerrahi tedavi ile muvaffakiyet oranı düşmektedir. Bu evrede teşhis alan hastalar için radyoterapi, kemoterapi yahut tüm metotların bir ortada uygulandığı farklı tedavi planları tercih edilebilir. Tedavi edilemeyecek derecede ilerlemiş olan hastalık tablolarında ise kişinin ağrısını dindirmeye yönelik kimi endoskopik yahut perkütan drenaj üzere girişimsel radyolojik süreçler uygulanabilir.
Kaynak:Doktor Sitesi