Enüresiz olarak isimlendirilen çocuklarda alt ıslatma sorunu sıkça karşılaşılan bir meseledir. Yalnızca geceleri altını ıslatma durumu enürezis nokturna, hem gece hem gündüz altını ıslatma ise enürezis diurna olarak isimlendirilir.
Çocuklarda görülen gece altını ıslatma durumu birebir vakitte çocukluk çağının en sık karşılaşılan sıkıntılarından biridir.
Olağanda çocukların birçok hem tuvalet eğitiminin tesiri hem de mesane kapasitesinin gelişmesi sonucu 2-4 yaş ortasında idrarlarını hem gece hem de gündüz tutmayı becerirler. Gece altını ıslatma birden fazla vakit mesane gelişimindeki gecikmenin bir sonucudur, bu nedenle de yaşla birlikte sıklığı azalmaktadır.
Araştırmalara nazaran üç yaşındaki çocukların %40’ında alt ıslatmaya rastlanılsa da bu oran 5 yaşında %20’ye, 6 yaşında ise %10’a düşmektedir. Erkek çocuklarda kızlara nazaran daha sık alt ıslatma sorunu görülür. Aileler 5-6 yaş tan sonra uzmanlardan dayanak almaya başlarlar. Ülkemizde 7-11 yaşındaki erkek çocukların %16’sında, kızların ise %11’inde altını ıslatma sorunu olduğu bildirilmektedir.
İdrar kaçırmanın altında yatan nedenler fizyolojik yahut ruhsal olabilir. Sıvı tüketimi ve gazlı içecek tüketimi kısıtlandığı halde sorun çözülmezse bir tabipten takviye almak gerekir, Hakikaten idrar yolu enfeksiyonları, kabızlık meseleleri, uyku sorunları, ağır gerilim üzere durumlar altta yatan nedenler olabilmektedir.
HANGİ DURUMLARDA ENÜREZİS VARDIR DENİLİR?
1-İstemsizce yatağa ya da giysilerine yinelenen işeme durumu varsa.
2- Alt ıslatma en az üç ay boyunca, en az haftada iki sefer sergileniyorsa.
3-Çocuğun kronolojik yaşı en az beşse.
4- Bu davranış, bir unsurun (ilaç vs.) ya da öteki bir sağlık durumunun fizyolojiyle ilgili tesirlerine bağlanamaz
5- Enürezis tanısı konulabilmesi için rastgele öbür bir tıbbi hastalığın olmaması gerekir
ALT ISLATMA (ENÜREZİS) SEBEPLERİ NELERDİR?
Öncelikle, çocuğun idrar kaçırması ürolojik bir nedene bağlı değilse o vakit aile yahut çocukta ruhsal bir sorun aranır.
Enürezisin ruhsal sebepleri
• Tuvalet eğitiminde yapılan yanlış uygulamalar.
• Tuvalet eğitimine erken başlanması ve sergilenen baskıcı, sert tavırlar
• Tuvalet eğitimine geç başlanması
• Dehşetlerden, zorlayıcı ömür olaylarından, ameliyatlardan sonra gelişen travmalar.
• Yeni bir kardeşin olması ve kardeş kıskançlığı
• Ailede meydana gelen vefatlar, geçimsizlikler, aile içi şiddet, boşanma süreci, hastalıklar kaza ya da travmatik durumlar üzere hayat olaylarının tesiri
• Yanlış aile tavırlarının tesiri. Mükemmeliyetçi, Çok hami ya da telaşlı ebeveyn tavrı vb.
• Genetik etmenler; ailede rastgele birinde kalıtımsal olarak alt ıslatmanın olması.
• Derin uyku hali sonucunda, gece tuvalete gidememe.
• Okulda yaşanan zorluklar (arkadaş bağları, akademik başarıda performans problemleri üzere.)
ALT ISLATMA (ENÜREZİS) TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Altı ıslatma tedavisinde en kıymetli öge çocukla sıcak samimi bir bağlantının kurulmasıdır. Aile ağır dert yaşamadan olaya soğuk kanlı bir biçimde yaklaşmalıdır. Ruhsal takviye alma konusunda geç kalınmamalıdır.
Alt ıslatma sorunu çözülmeyen çocuklar sorunları devam ettikçe bu meselelerine depresyon ve anksiyete üzere farklı bozukluklarda eşlik etmeye başlar. Bu tıp boşaltım bozukluklarında erken yaş devrinde çözümlenme yoluna gidilmesi ile çocuğun ruhsal gelişiminin olumsuz etkilemesi önlenmiş olur.
Alt ıslatma tedavisi nasıl yapılır?
Destekleyici tedavi:
Öncelikle çocuk ve aileye destekleyici bilgilendirmede bulunulmalıdır. Hadiselerin %15 üzere bir kısmının resen düzeldiği aileyle paylaşılır. Çocuk ve aile tedavinin birer modülü haline getirilir. 5 yaşından evvel tedaviye başlanmaz. Genellikle tedaviye başlama yaşı okula başlama yaşıdır. Tedavide geç kalınması toplumsal ve ruhsal sorunlara yol açar. Hastaların günlük sıvı tüketimleri düzenlenir. Akşamları sıvı alımları kısıtlanır. Yatmadan evvel kola, kafein içeren içecekler, çay, kalsiyum içeren yiyecekler ve tuzlu besinler yasaklanır. Kabızlık varsa diyet düzenlenir ve gerekirse ilaç tedavisi başlanır. Uzun müddet televizyon seyretme ve bilgisayar oyunlarına mahzur olunmalıdır. Konutta ve okulda 2 saatte bir nizamlı olarak tuvalete gitmesi sağlanmalıdır. Gerekirse öğretmenlerine durum bildirilmelidir. Yatmadan evvel kesinlikle tuvalete gidilmeli yattıktan iki saat sonra çocuk uyandırılmalıdır. Geceleri tuvalete gitmesi kolay olsun diye ışık açık bırakılabilir. Bez katiyetle bağlanmamalıdır. İdrar kaçıran çocuk giysilerinin ve yatak çarşaflarının değiştirilmesine etkin katılmalıdır. Mutlaka ceza uygulanmamalıdır. Çocuk ıslak ve kuru geceleri bir takvime işlemelidir.
İlaç tedavisi:
Doktor denetiminde uygun görünen ilaç tedavisi uygulanır.
Psikoterapi:
Alt ıslatma ruhsal meselelerden kaynaklanıyorsa yahut kendisi ruhsal ve toplumsal sıkıntılara neden olmuşsa psikoterapi yararlıdır. Terapi tekniği ile çocuğun korkuları, kaygıları ve ya yaşamsal zorlanmaları ele alınarak çözümlenir. Alt ıslatmanın altında yatan problemlerin sağaltımı gerçekleştirilir.
ALT ISLATMA SORUNU YAŞAYAN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE TAVSİYELER.
Günün muhakkak saatlerinde ve geceleri alınan sıvı ölçüsünü azaltın.
Bilhassa yatmadan 2 saat evvel su vermeyin.
Kafeinli besin ve içecekleri kesin.
Yatağa girmeden evvel tuvalete gitme alışkanlığı kazandırın.
Tuvalete ulaşımı kolay olsun. Gerekirse gece lambası açık olsun.
Çocuğunuzu belli bir programda gece idrar çıkması için uyandırın. Saatinizi buna nazaran ayarlayın.
Yağlı besinlerden, gazlı içeceklerden, boyalı şekerlerden uzak durun.
Ortalama iki saatte bir kesinlikle idrara çıkartın.
Okula giden çocukların her iki teneffüste bir kesinlikle tuvalete gitmesini sağlayın. Okul öğretmeniyle gerekirse iş birliği yapın.
Çocuğunuzu kuru kalma sorumluluğu almasına teşvik edin.
Çocuğun benlik hürmetinin destekleyin. Özgüven gelişimi alt ıslatma probleminin tahlilinde hayli değerlidir.
Çocuğunuza karşı cezalandırıcı, yargılayıcı olmayın.
Gerektiğinde bir uzmandan profesyonel takviye alma konusunda tereddüt etmeyin.
Kaynak:Doktor Sitesi