HASTALARDAKİ BELİRTİLER

Geniş hasta sayılı bir çalışmaya nazaran Covid-19 erkek hastaların yüzde 19’u testislerinde bir çeşit konforsuzluk (ağrıdan çok baskı hissi) tanımlamışlardır. Aslında testisler ürettikleri spermlerin beden savunma hücreleri tarafından öldürülmeden yaşayabileceği özel bir immün yanıtsız alana (bağışıklık sisteminin cevapsız olduğu saha) sahiptir. Bu açıdan değerlendirildiğinde coronavirüsün testislerde uzun müddet kalıcı olabilmesi mümkündür.

SPERM SAYISINI AZALTIYOR

Bir öteki çalışmada, Covid-19 nedenli ölen 12 erkek hastanın testisleri otopsi ile incelenmiş ve 11’inin testislerinde anormallikler tespit edilmiştir. Mikroskobik olarak sperm yapan hücrelerinde şişme, baloncuklaşma ve en alt katmanda yırtılmalar ve ayrılmalar olduğu görülmüştür.

Eylül 2020’ye kadar yaşayan Covid-19 hastaların sperm bedellerinin sağlıklı denetim kümesi ile karşılaştırıldığı tek çalışmada ise; 18’i düzgünleşmiş, 2’si faal Covid-19 hastası (aktif hastalıkları esnasında hastaneye yatanlar orta derecede ağır ve meskende tedavi edilenler hafif derecede hasta olarak ikiye ayrılmışlar) ile 14 sağlıklı erkek karşılaştırılmış.

Sonuç olarak hastalığı orta derecede geçirip hastaneye yatışları yapılan olguların hem mililitredeki hem de total olarak sperm sayıları ve hem süratli ileri yanlışsız hareket hem de total hareketli olma oranları, hastalığı hafif olarak seyreden ve denetim kümesindeki sağlam olgulara nazaran besbelli biçimde az olduğu raporlanmıştır.

ZAMANA İHTİYAÇ VAR

CovId-19 virüsünün sperm üretiminden sorumlu hücrelere ziyan verdiği ve DNA hasarlanmalarına neden olduğu düşünülüyor. Çalışmalarda hem sayıda hem de harekette bozulmalar olduğu gösterilmiş. Lakin bir erkeği kısır-infertil olarak tanımlayabilmek için çocuk istemesi ve nizamlı ilgide bulunmasına karşın bir yıllık müddette hamilelik gerçekleşmemesi gerekli. Bu tanıma nazaran Covid-19 hastalığı ve erkek infertilitesinin çalışılabilmesi için daha vakte muhtaçlık var.

HORMONU DA ETKİLİYOR

Covid-19’u orta derecede yahut hastaneye yatırılıp tedavi görmek zorunda kalanlar başkalarına nazaran daha fazla risk altında. Covid-19’un, erkeklik hormonu olan testosteron üretimini de olumsuz etkilediği ile ilgili çalışmalar var. Düşük testosteronlu olguların hastalığı daha ağır olarak geçirdiği argüman edilmiş. Fakat bu bir neden mi yoksa sonuç mu olduğuna ait şimdi kabul edilmiş bir gerçeklik yok.

HANGİ TESTLER YAPILMALI?

Üremeye yardımcı metotlarda alınması gereken tedbirler dahi şimdi tam olarak belirlenebilmiş değil. Sperm dondurma ve ICSI üzere süreçler öncesinde HIV, Hepatit virüsleri üzere Covid-19’a da bakılmalı mı, bakılacaksa hangi formülle bakılmalı? üzere sorular şimdi yanıtlarını bulabilmiş değil. Bunun için daha pek çok çalışma yapılması ve paylaşılması gerekiyor.