Sanat Nedir?
Sanat, beşerle objektif gerçeklik ortasındaki estetik ilgi olarak tanımlanmaktadır. Objektif gerçeklik sanatkarda estetik biçimlerde yansır. Sanat beşere, topluma ve toplumsal yaşama sıkı bir halde bağlıdır. Sanatta öz ve biçim, ulusallık ve evrensellik, soyutla somut, duyusalla düşünsel iç içedir ve birbirinden ayrılamaz. Tolstoy; “sanat insanın bir vakit duymuş olduğu bir duyguyu kendinde canlandırdıktan sonra birebir duyguyu diğerlerinin da duyabilmesi için hareket, çizgi, renk, ses ya da sözcüklerde belirlenmiş biçimler aracılığı ile onlara aktarmasıdır” diyerek tarif yapmıştır.
Sanatta yaratıcılık, yoktan var etmek üzere mistik ya da metafizik bir mana içermemektedir. Sanatta yaratıcılık algı yetisi üzerinde bir imleme yetisi kazanabilmek, bunun için de sezgi gücünü kullanabilmek demektir. Yaratıcılık süreci üzerinde birinci ruhbilimsel müşahedeler psikanalizin kurucusu Sigmund Freud ve izleyicilerinden gelmiştir.
Sanatsal aktifliğin birinci dışavurumlarını çocuklarda aramak gerektiğini vurgulayan Freud, bu mevzuda şunları söylemiştir: “Oyun oynayan tüm çocuklar kendilerine has bir dünya yaratır; daha yerinde bir deyişle, yaşadığı dünyanın objelerini kendi beğenisine uygun olarak kurduğu yeni bir tertip içine yerleştirir. Böylelikle tıpkı bir sanatçı üzere davranır” (Freud, 1979).
Okul Öncesi Devirde Sanat Eğitimi
İçinde yaşadığımız dünyanın bütünleşme ve tekleşme ya da öbür bir deyişle globalleşme suratını düşünecek olursak, bu dünyaya hazırlanacak yeni bireylerin kazanmaları gereken niteliklerin de bu bütünlüğe uygun olarak daima araştırılması, incelenmesi gerekmektedir. Sağlıklı, memnun ve gelişmeye açık bir dünya kurmada, yetiştirilecek bireylere kazandırılması istenen özellikler lakin eğitimle sağlanabilir. Bu eğitim yalnızca resmi kurumlardaki sistemli örgün eğitimi değil, ailede verilen; beslenme, paklık alışkanlıkları üzere en temel eğitimleri de kapsar. Örgün eğitimin daha birinci etabında, çocuğun özgür, keyifli ve yaratıcı olması amaçlarında hem çocuğu güdüleyen hem de bu hedefi gerçekleştiren en kıymetli araçlarından biri olarak sanat eğitimi gösterilebilir.
Çocuğun var olan yaratıcılığının geliştirilmesinde birinci basamağı oluşturan okul öncesi eğitim ve bu periyotta uygulanan sanat aktiflikleri büyük ehemmiyet taşımaktadır. Çocuklar sanat çalışmasının manasını keşfetmeye faal olarak katıldıklarında entelektüel, toplumsal ve duygusal yeteneklerini geliştirme fırsatı yakalarlar. Yeni dünya tertibinde yer alacak bireylerin sağlıklı, memnun ve üretken olabilmeleri için okul öncesi eğitimde sanatın hazırlayıcı tesiri yadsınamaz. Sanatın tüm kısımları; müzik, tiyatro, drama, görsel sanatlar okul öncesi düzeyinde düşünülmeli, planlanmalı ve uygulamaya başlanmalıdır.
Sanat eğitimi ile çocuk, tabiat ile beşerler ortasındaki bağları tanır, hayatın zenginliğini görerek yaratıcı özgün fikir birikimiyle onun gelecekteki entelektüel gelişimine de imkan sağlar. Okul öncesi periyotta sanat eğitimi, uygun formda hazırlandığında çocukların yaratıcılıklarını geliştirmektedir. Her şeyden önce çocuk, sanat etkinlikleriyle kendini keşfetme fırsatı yakalamaktadır.
Hislerini tabir edemeyen çocuklar, sanat etkinlikleriyle kendilerini söz etmekte, rahatlamakta ve özgün yeni eserler oluşturarak kendini tanımaktadırlar. Okul öncesi sanat eğitimi incelendiğinde, çocukların sanatsal sezgi ve yaratıcılıklarını, öğrenme marifetlerini ve algısal, bilişsel, duygusal gelişimlerini olgunlaştırdıkları görülmektedir.
Sırf bakmak değil “görmek”, duymak değil “işitmek”, elle yoklamak değil “dokunulanı hissetmek” yaratıcılık için gerekli birinci yanlışsız algılama ve iz bırakıcı kavrama kademeleridir. Böylelikle çocukla kurulacak bağlantının ve etkileşimin faydası büyüktür.
Okul öncesi devirde verilen sanat eğitimi, çocuklara birtakım kavramların ve kıymetlerin kazandırılmasında epey etken bir yoldur.
Ruhsal istikamet: Okul öncesi sanat eğitimi, çocuğun ruhsal gelişiminde olumlu rol oynar. Sanat eğitimi yoluyla çocuklara; iyiyi, doğruyu ve hoşu kavratarak toplumsallaşması yolunca azımsanmayacak uzaklıklar alınabilir. Sanat eğitimi yoluyla ruhsal bakımdan doyum sağlayan çocuk, hem sağlıklı bir ruhsal gelişim hem de sağlıklı bir kişilik yapısı kazanma bahtına kavuşabilmektedir.
Kültürel taraf: Sanat bir anlatım yoludur, anlatım ise lisan ile gerçekleştirilir. Sanatsal anlatım fakat sanat lisanıyla tabir edilebilir. Sanat sayesinde çocuğun kendi ülkesi ve öteki ülkelerde yaşayan insan topluluklarını ve onların kültürlerini anlayarak üniversal kültürün temelleri oluşturulur.
Toplumsal taraf: Okul öncesi devirde sanat eğitimi, çocuğa öteki çocuklarla beraberce memnun yaşama alışkanlığını kazanmada yardımcı olur. Her çocuk çeşitli sanat etkinliklerinde yer aldığında, gerek şahsen ve gerek sorumlu bir üye olarak yaptığı küme çalışmalarında, bu hedefe hakikat yönelecektir. Bunun sonucu olarak da çocuk sosyalleşecektir.
Zeka gelişimi: Sanat eğitimi, çocuğa hayatı algılama, yorumlama, yaratıcılık ve düşünme sistemini geliştirme ve eğitme hususlarında tesirli olacaktır. Güçlü bir sanat eğitimi sonucunda çocukların sanat anlayışlarının ve yeteneklerinin gelişmesinin yanı sıra karşılaşacakları sorunların ve olayların nedenini anlamada kolaylık sağlayacağını söylemek yanlış olmaz.
Son Kelam
Günümüzde eğitim ve psikoloji alanındaki gelişmelerle klasik testlerin çocukların değerlendirilmesinde kâfi olmayacağı, onların potansiyel yeteneklerinin de ortaya çıkarılması gerektiği görüşü vardır. Bu görüşten yola çıkıldığında küçük yaşlardan itibaren çocuğun sanatla iç içe olması, tek istikametli bir eğitim – fikir içerisine değil de çok istikametli bir eğitim içerisinde olması gerekmektedir.
Kaynak:Doktor Sitesi