Multiple sklerozis yani bilinen ismi ile MS son yılların tanınan bir hastalığıdır. MS nedeni bilinmeyen bir hastalıktır, nedeni bilinmediğinden ötürü tedavi konusunda da zahmetlerle karşılaştığımız bir hastalıktır. Aslında temel olarak multiple sklerozis bir beyin ve omurilik hastalığıdır.Burada beden, olağan hücreleri ve hudut hücrelerini yabancı üzere algılayarak bedenin muhafaza hücreleri tarafından yok edilmeye çalışılmaktadır.
Hastalığın görülme sıklığı dünyanın farklı bölgelerinde değişkenlik göstermektedir. Kimi coğrafyalarda iklim şartlarıyla bağlı olduğu düşünülmekte
kimi coğrafyalarda daha sık gözlenmekte kimilerinde daha az görülmektedir. En sıklıkla kuzey avrupa ülkelerinde görülmekte, en az ise uzak asya ülkelerinde görülmektedir, bizim ülkemiz bu anlamada MS’in orta sıklıkta görüldüğü bir ülke pozisyonundadır.
Hastalık genel olarak genç orta yaşta, bayan cinsiyette görülmektedir. Lakin bayanlarda daha fazla görülmüş olması erkeklerde görülmeyeceği manasına gelmemektedir. Genç orta yaş kümesini daha sıklıkla etkilediğinden ötürü şahısların faal hayat devirlerinde daha besbelli olarak ortaya çıkmış olması hastalığın belkide gerekenden daha fazla önemsesine neden olmuştur. Zira aslında toplumsal bir gerçeğimiz şudur ki; bizler çocuklarımıza daha kolay bakabilen, yaşlılarımıza karşı misal hassasiyeti gösteremeyen bir toplumuz. Aslında MS hayatı kısaltan bir hastalık olmamakla birlikte sakatlayıcı ve günlük hayatı bariz derecede etkileyici bir hastalıktır. Sakatlayıcı bir hastalık olduğundan ötürü ve tedaviye yönelik olarakta hastalığın nedeni tam olarak bilinemediğinden ötürü tam olarak tedavi edilmesi, yani burada tam olarak tedavi edilmesi dediğimiz
durum hastalığın büsbütün ortadan kaldırılaması kelam konusu değil.
Hastalığın ortadan kaldırılması kelam konusu olmadığından ötürü tedavi, hastalığın ilerlemesini engellemek, mümkünse yavaşlatmak, bunlar mümkün değilse en azından hastanın ömür kalitesini muhafazaya, mümkünse tekrar arttırmaya yönelik olmalıdır. Lakin MS ile ilgili hastalığın kendisinden daha fazla hatta daha kıymetli bir sorun, en ufak nörolojik yakınmada şahısların bende sanki MS var mı? Sorusunun sormalarından kaynaklanmaktadır.
Bir başka değerli sorun ise MS tanısı ile ilgili olmaktadır. Zira MS tanısı için rastgele bir laboratuvar testine bakıp, evet sende MS var diye
bileciğimiz bir hastalık değildir. Farklı laboratuvar sistemleri, muayene bulguları ve kişinin yakınmalarının hikayesi vakit içerisindeki değişimi ile birlikte yani bütün bu parametreler bir ortada kıymetlendirilerek bireye MS tanısı konabilmekte. Bu nedenle bu değişik parametrelerin bir ortaya getirilerek teşhis koyan doktorlar tarafından kıymetlendirilmesi farklılık gösterebilmektedir.
Burada en kıymetli etap görüntüleme bulgularında olmaktadır. Zira MS lezyonlarıyla sıklıkla karışan öbür hastalıkların varlığı dikkatle göz önüne alınmalıdır. Yani MS teşhisindeki temel evre hatta hastalığın teşhis ve tedavisindeki en değerli etap MS’ in öbür tedavi edilebilir hastalıklardan ayırt edilemesidir. Zira tedavi edilebilir bir durumun varlığı epeyce kıymetlidir. Uygun tedavi ile kişi belkide öbür hiçbir tetkike ve tedavi seçeneğine gerek kalmadan çarçabuk tedavi edilebilecektir, mevcutsa kendini belkide geri dönüşebilecektir.
Kısaca özetlersek; MS aslında ülkemizde sanıldığı kadar sık görülen bir hastalık değilir. Bu nedenle burada ki temel değerli basamak, daha sık görülen hastalıkların MS’ten ayırt edilmesidir. Örneğin sıklıkla coğrafyamızda görülen B12 eksikliği ve beyin damar hastalıkları üzere çok sıklıkla görülen nörolojik hastalıkların MS’ten ayırt edilmesi, hastanın yanlışsız teşhis alması ve sonuç olarak gerçek tedaviye kavuşması açısında epey kıymetlidir. MS genç orta yaş hastalığıdır, sıklıkla bayanları tercih eder.
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Burada bedenin kendisi ile bir savaşı kelam hususudur. Burada maksat hudut hücreleri ve beyin omurilik hücreleridir. Bu nedenle nedeni bilinmediğinden ötürü tedaviside maksada yönelik olunmakta ve lakin hastalığın yavaşlamasını sağlayabilmektedir.
MS aslında ataklarla seyreden bir nörolojik hastalıktır, burada atak dediğimiz şey hastanın ani bir formda hissettiği nörolojik yakınmalardan oluşan bir durumdur. MS hastalığı homojen bir hastalık kümesi değildir, hastadan hastaya değişken bir seyir göstermektedir.Ancak sıklıkla karşımıza çıkan en
azından başlangıç periyodunda karşımıza çıkan ataklarla seyreden bir hastalığın varlığıdır. Burada atak olarak bahsettiğimiz şey, aslında hastanın yeni klinik semptomlar yani yeni klinik yakınmalarla ortaya çıkmış olmasıdır. Bu klinik yakınmalar yani atak devrinde ortaya çıkan klinik yakınmalar yaklaşık 1 hafta 10 gün kadar vadeli olmaktadır. Fakat bunun dışında bu atak devrini oluşturan klinik yakınmaların dışında hastalarda 24 saaten daha kısa periyodik olabilen birtakım nörolojik yakınmalar olabilmektedir.
Hastalar bütün bu yakınmaları atak olarak düşünebilmektedir. Lakin tipik MS ataklarının genel olarak 24 saatten daha uzun sürdüğü bilhassa hastalara aktarılmalıdır. MS hastalarında tedavi hastalığın nedeni tam olarak bilinmediğinden ötürü hastalığın ataklarının engellenmiş olması zira her atak hastada birtakım özürlerin kimi sekellerin kalmasına yol açabilmektedir. Bu nedenle bu hastaların mümkün olduğunca az sayıda hatta mümkünse hiç atak
geçirmemesi sağlanmalıdır. Bunu hedefleyen tedaviler günümüzde mevcuttur.
Burada hastanın tedaviden beklentisi hastalığın büsbütün ortadan kaldırılması değil ataklarının önlenmiş olmasıdır. Tedavi sürecindeki MS hastalarının bu süreçte sık aralıklarla atak geçiriyor olması tedavinin aktifliği hakkında soru işareti doğurmaktadır. Bu nedenle tedavi değişiklikleri en azından bu hastalar için yani, atak sıklığında değişiklik omayan, sık aralıklarla atak geçiren hastalarda tedavi değişikliği düşünülmektedir.
Kaynak:Doktor Sitesi