Hamileliğin birinci haftası adet kanamanızın devam ettiği aylık döneminizin başlangıcıdır. Şayet planlarınız gerçek olur da hamile kalırsanız uzunca bir mühlet adet kanamanız olmayacak.
Adet kanaması
Gebelik yahut hamilelik, erkekten gelen sperm ile bayanın yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesinden doğuma kadar geçen 40 haftalık (280 gün) periyoda verilen isimdir. Tıp lisanında “gebelik“, halk lisanında “hamilelik” olarak bilinir. “Gebelik” sözü daha çok doktorlar, “hamilelik” ise anne ve baba adaylarınca kullanılan bir sözdür. Makalelerde kullanılan her iki sözde de birebir manaya gelmektedir.
Birinci hafta içinde kendinizde rastgele bir değişiklik hissetmiyor olacaksınız. Zira adet kanamanız tamamlanmalı ve sonrasında gebelik belirtilerinin ortaya çıkması yahut gebeliğin tetkikler ile saptanabilmesi için bilhassa 4. haftaya kadar beklemeniz gerekmektedir. Gebelik epey pahalı bir süreç olup tıpkı vakitte özel bir devirdir. Bir bayan için hayatı boyunca yaşayabileceği en değerli ve özel bir periyottur.
Bu hafta içinde bir yandan adet görüyorken bir yandan da yumurta (follikül) büyümeye başlar. Yumurta büyümeye ve olgunlaşmaya devam ederken salgıladığı östrojen hormonu daha da artar. Östrojen hormonu sayesinde rahim içi adeta embriyonun rahatça istirahat edebileceği bir yatak üzere kalınlaşmaya devam eder ve damarlanma artar.
Beyinden salgılanan FSH hormonu ile yumurta olgunlaşır. Gebeliğin 2. haftasının sonunda yani ortalama 14. gün gelişen yumurta keseciği çatlayarak içindeki yumurta hücresi annenin karın boşluğuna çıkar ve akabinde tüp tarafından yakalanarak tüpün içine alınır. Bu olaya yumurtlama(ovülasyon) denir.
Birden fazla insan için şaşırtan olmakla birlikte gebeliğin başlangıcı olarak, hamile kalınan alakanın olduğu gün değil, bundan yaklaşık 14 gün öncesi yani son adet kanamasının birinci günü(SAT) kabul edilir. Bu durumda kanamanızın başladığı bugün istatistiksel manada gebeliğiniz başlamıştır.
Bu biçimde hesaplandığında insanlarda gebelik 280 gün yani 40 hafta sürer. Ay hesabı yapmak karışıklığa neden olabileceğinden gebelik takiplerini hafta olarak tabir etmek daha doğrudur. Hastalar son adet tarihini münasebet gününe nazaran daha güzel hatırladıkları için ve yumurtlamanın tam olarak hangi gün olduğunu bilemediğimiz için gebelik haftası son adet tarihine nazaran hesaplanır.
________________________________________
Örneğin 28 günde bir tertipli adet gören ve en son 1 Ocakta adet gören bir anne adayı 1 Şubatta görmesi gereken adetini gecikince gebe kaldığından şüphelenir. Doktora gidip ultrason yahut hamilelik testleri ile hamilelik saptanırsa hastaya 4 haftalık gebe olduğu söylenir. Yaklaşık 1-2 hafta evvelki bağlantı gününe nazaran hesap yapılmaz. Hastalar bazen ‘’ben tam olarak hamile kaldığım günü biliyorum ve o tarihe nazaran 2 haftalık gebeyim’’ üzere cümleler söyleyebilir. Ancak gebelik hesabı adet başlangıcına nazaran yapıldığı için aslında 2 değil 4 haftalık gebelik mevcuttur.
________________________________________
Kısaca özetlemek gerekirse;
Gebeliğin 1. yahut 2. haftası denilen günlerde aslında şimdi gebelik yoktur.
3. hafta döllenme ve rahime hakikat yol alma ile geçer.
Fakat 4. haftada rahime gebelik ulaşır ve buraya yerleşir.
Ultrasonla görülmesi 5. – 6. haftaları bulur.
Bu nedenle gebelik haftaları 4’ten başlayarak sayılır, 1, 2 yahut 3 haftalık gebelikten kelam edilemez.
Gebelikte yapılacak testler, sizde ve bebekte ortaya çıkan değişikliklerin yorumlanması ve mümkün doğum tarihiniz her vakit Son Adet Tarihinize (SAT) nazaran hesaplanır.
Yumurtlama periyodunda bedeninizin salgıladığı yumurta, insan bedenindeki en büyük hücreyken, eşinizin salgıladığı sperm bedenin en küçük hücreleridir. 28 günde bir adet gören bayan için yumurtlama vakti kanamanın başlangıcından itibaren 14. gün civarındadır. Bağlantı sırasında erkekten gelen yaklaşık 250 milyon sperm hücresi evvel rahime sonra kanallara geçerek yumurta hücresine ulaşacaktır. Yaklaşık 20 dakika içinde sadece400 sperm hücresi yumurtaya kadar ulaşır ve yalnızca bir tanesi dış zarı aşma başarısı göstererek döllenme tamamlanacaktır.
Hamile Kalma Bahtının en yüksek olduğu vakit
Adet tarihinin birinci gününden itibaren sonraki 12. ve 16. günler (Gebeliğin 2. Haftası)kadının hamile kalmaşansının en yüksek olduğu devirlerdir. Yumurtlama devri esnasında cinsel birliktelik olmuş ise hamile kalma riskiniz epeyce yüksektir. Şayet bebek sahibi olmaya karar verdiğinizde bilhassa bu günlerde her gün yahut gün çok cinsel birliktelik yaşanmalıdır.
Gebelik talihinin en yüksek olduğu periyot hesabında yumurtlama günü hesaplayıcısıkullanılabilir. Ayrıyeten gebelik planlayan bir bayanın 3 ay öncesinde adet günlüğü tutması ve gebelik öncesi bir bayan hastalıkları ve doğum uzmanına muayene olması önerilir.
Gebelik Periyotları
Gebelik 3 aylık periyotlardan oluşur ve bu devirlere trimester denir. Birinci 3 aylık periyot bebekte organ gelişiminin başlayıp tamamlandığı ve anne adayında gebeliğe ahenk sürecinin gerçekleştiği 1. Trimestrdir. İkinci 3 aylık periyotta ise bebek gelişimine devam eder ve bu periyoda 2. Trimestr denir. Son 3 aylık devirde ise doğuma hazırlık başlar, heyecanlı bekleyiş devam eder ve sonunda doğum gerçekleşir. Bu son periyoda de 3. Trimestr denir.
Bu hafta Annede olan Değişiklikler
1.haftada anne adayı şimdi gebe olmayıp adet görmektedir. 14.gün yumurtlama ile atılacak olan yumurta hücresi daha adet devam ederken büyümeye başlar. Adet döngüsü sırasında oluşan hormonal ve fizikî değişikleri daha kolay anlayabilmek için döngüyüanatomik olarak sınıflandırmak daha doğrudur. Adet siklusu beyin-yumurtalıklar-rahimsistemi tarafından denetim edilen karmaşık bir döngüdür.
Beyinde gerçekleşen olaylar
Adet kanamasının başladığı gün döngünün 1. günü olarak kabul edilir. Her adet döngüsünün birinci günlerinde beyinde hipotalamustan salgılanan GnRH isimli hormon, hipofiz bezinden follikül stimüle edici hormon (FSH) salgısını uyarmaya başlar. FSH’nın gayesi isminden anlaşılacağı üzere yumurtalıklar içinde bulunan folliküllerdir ve birçok follikülün büyümesini sağlar. Uyarılan folliküler büyürken follikül içinde bulunan granüloza hücreleri deöstrojen ismi verilen kadınlık hormonunu salgılamaya başlarlar. Günler geçip folliküler büyüdükçe kandaki östrojen ölçüsü da artar.
Artan bu östrojenin 2 misyonu vardır. Birinci misyonu hipofizi etkileyerek artık daha fazla FSH üretmesini engellemektir. Yani hipofiz bir çeşit termostat görevigörür. Östrojen yükseldikçe beyin yeteri kadar follikülün büyümeye başladığını anlar ve FSH üretimini azaltır.
Östrojenin öteki vazifesi de rahimin içini döşeyen veendometrium ismi verilen zar katmanını kalınlaştırmaktır. Bu zar katmanının misyonu bir gebelik olduğunda embriyonun yerleşmesi için yataklık etmektir. Östrojen artıp endometrium kalınlaştıkça kanama da azalır ve sonunda adet kanaması büsbütün kesilir.
Gebeliğin 1. haftasında birçok follikül büyümeye devam ederken bunlardan bir tanesi seçilerek gebeliğin 2. haftasından itibaren baskın hale gelir. Baskın follikül büyümeye devam ederken öteki büyümeye başlayan follikülerde büyüme durur. Follikül olgunlaştıkça giderek içi sıvı dolu ufak bir kese haline gelir.
Yumurtalıkta gerçekleşen olaylar
Gebeliğin 2. haftasında yumurta gelişip, yaklaşık olarak 18-20 milimetre çapına eriştiğinde östrojen hormonu da kanda azamî düzeye ulaşır ve bu da LH düzeyinin giderekdaha da artmasına neden olur. LH pikinden (LH’ın en yüksek düzeye ulaştığı an) 12 saat sonra follikül zarı çatlar ve içindeki yumurta hücresi özgürleşerek fallop tüpünün içine girer. Bu olaya Yumurtlama (Ovülasyon) ismi verilmektedir. Adet dönemi 28 gün olan bir bayanda yaklaşık 14. güne denk gelir. Piyasada satılan yumurtlama günü hesaplayıcı testler LH hormonu düzeyine nazaran çalışır.
Adet döneminin iki periyodu vardır. Yumurtlamadan evvelki periyoda overlerde folliküller gelişmekte olduğu için “folliküler faz” ya da endometrium kalınlaştığı için “proliferatif faz” ismi verilir. Ovülasyon sonrası periyot ise “luteal faz” ya da “sekretuar faz” olarak isimlendirilir.
Follikül çatladıktan sonra çatlama olduğu yerdecorpus luteum (sarı cisim) ismi verilen bir yapı oluşur. Bu yapı östrojen hormonuna ek olarakprogesteron hormonu da üretmeye başlar. Gebelik oluşmazsa bu yapının fonksiyonu 14 günde biter. Gebelik oluştuğunda ise gebelik eserini “desteklemek” için bu yapı yaklaşık 10. haftaya kadar progesteron salgılamaya devam eder.
Rahimde gerçekleşen olaylar
Corpus luteumun ömrü siklus kaç gün olursa olsun her bayanda 14 gündür. Bu mühlete yaklaştıkça corpus luteumun progesteron salgısı giderek azalır ve kandaki progesteron güzelce azaldığında endometrium katmanı dayanağını kaybederek “dökülmeye” başlar. İşte bu dökülme kanamayla birlikte olduğundan adet kanaması ismini alır.
Corpus luteumun ömrünün 14 gün olmasından ötürü yumurtlama sonrası periyot sabittir. Adet siklusunun mühletini belirleyen ovülasyon öncesi müddettir. Yani değişken olan folliküler fazdır. 28 günde bir adet gören bir bayanda yumurtlama 14. güne denk gelmektedir.
Gebelik Oluşumu (Döllenme)
Yumurtlamadan evvelki dönemin birinci devrinde östrojen, yumurtlamadan sonraki ikinci devirde progesteron isimli hormon rahim içindeki dokuların, döllenmiş yumurtanın yuvalanmasına uygun hale gelmesini sağlar.
Yumurtlama sonrası bayan yumurta hücresi (oosit)ile erkekten gelen sperm (erkek yumurta hücresi) fallop tüpünde karşılaşır. Tüpe kadar pek çok sperm gelebilmesine karşın koşullar uygunsa fakat bir tanesi yumurtanın zarını geçerek içeri girer. Yumurtanın etrafındaki zara Zona pellucida ismi verilir. Bu zar içeri giren birinci spermden sonra öbür bir spermin içeri girişine müsaade vermez. Döllenme spermin içeri girmesi ile başlar ve sperm genetik gereci (çekirdek) ile oosit genetik malzemesinin birleşmesi ile devam eder. Bu birleşme sonucu döllenmiş yumurta (Zigot) oluşur. Böylelikle döllenme (fertilizasyon) tamamlanır. Bu süreç yaklaşık 24 saat sürer.
Oluşan tek hücreli zigot döllenmeden 1,5-2 gün sonra bölünmeye başlar. İçerdiği hücre sayısı 16’ya ulaştığında Morula ismini alır. Bu çoğalma devam ederken bir yandan da tüp içindeki seyahatine devam eder.4. günde rahim içine ulaşır. Rahime geldiğinde blastokist olarak isimlendirilir. Rahim içinde uygun bir bulduğunda buraya yerleşir. Bu olaya implantasyon (yerleşme) denir. İmplantasyon sonrası beta HCG isimli hormon salgılanır ve böylelikle hücreler daha süratle çoğalarak embriyo oluşumunu başlatırlar.
Şayet yumurtlama sonrası gebelik gerçekleşirse corpus luteumun ömrü uzar ve progesteron salgılamaya devam eder. Böylelikle gebelik oluştuğunda porgesteron salgısı azalmadığından endometriumda “dökülme” yani adet kanaması gerçekleşmez. Corpus luteum progesteron takviyesini, bu misyonu gelişmekte olan plesanta devralana kadar devam ettirir.
Döllenme sırasında bebeğin cinsiyeti belirlenir. Şayet sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır. Bayanın cinsiyet üzerinde hiçbir rolü yoktur. Bebeğin cinsiyetini belirleyen babadır.
GEBELİĞE HAZIRLIK
Prekonsepsiyon periyodu olarak isimlendirilen gebelik öncesi devir, sağlıklı bir bebek sahibi olabilmek için çiftlerin kendilerini fizikî ve ruhsal olarak hazırlayabileceği bir süreçtir. Bebek sahibi olmak isteyen çiftler hayatın öteki alanlarında olduğu üzere bu mevzuda da plan yapmak zorunda kalmaktadırlar.
Anne adayının gebelik öncesi şuurlu olması ve isteyerek planlı bir gebeliğe karar vermiş olması gebelikte ortaya çıkabilecek pek çok rahatsızlığı önleyecektir. Bu nedenle ‘Gebelik düşüncesi’ anneliğe atılan birinci adımdır. Gebeliğe hazır olmayan bir anne adayının gebeliğindeki birinci üç ay adaptasyon olarak kuvvetli geçebilir. Lakin gebeliği ruhsal olarak kabullendikten sonra bir rahatlama hissedilir ve genellikle problemlerin pek birden fazla halledilmiş olur. Burada yapılan en sık yanılgı ise tez karar verip gebeliğin kürtajla sonlandırılmasıdır.
Çiftler hem maddi ve hem manevi açıdan kendini hazır hissettiklerinde uzman bir doktor dayanağı ile hamilik sürecine birinci adımları atmalıdırlar.
GEBELİK ÖNCESİ MUAYENE
Bu muayene gebelik periyodunda, doğum ve doğum sonrasında sorun yaratılabilecek risk faktörlerinin belirlenmesini, hamile kalmadan evvel tedavi gerektiren kansızlık ve ya şeker hastalığı üzere durumların tedavisini ve gebelik takibini değiştirebilecek özelliklerin belirlenerek gebelikte takip planının çizilmesini sağlar. Daha evvelki gebeliklerinde düşük, dış gebelik, meyyit doğum ve ya erken doğum üzere sorunlar yaşamış hastalarda risk azaltmaya yönelik ek tedbirler alınır. Ayrıyeten gebelik öncesi değerlendirmede anne ve baba adayının kendilerinde yahut yakınlarında kalıtsal özellik gösterebilecek bir hastalığın var olup olmadığı araştırılır.
Anne adayının genel bir muayenesi yapılarak rastgele bir hastalığı olup olmadığı araştırılır. Rastgele bir sorun saptandığında ise ilgili uzman doktora konsülte edilerek bu sorunun ehemmiyeti ve gebeliği ne oranda etkileyebileceği araştırılır.
Tam kan sayımı, Tam idrar analizi, Açlık kan şekeri, Karaciğer ve Böbrek işlev testleri, Hepatit B, Hepatit C, AİDS, Kızamıkçık, Toksoplazma, CMV ile ilgili testler, Tiroid işlevi testleri ve Kan Kümesi bakılır.
Kendini gebe kalmaya hazır hissedip, korunmayı bırakmayı planlayan bir bayan artık yalnızca kendini değil tıpkı vakitte bebeğini düşünmelidir. Dünyaya kendinden bir modül getirmeden evvel birtakım şeylerden fedakârlık etmeli ve birebir vakitte pek çok bahse ihtimam göstermelidir.
Gebelik Planlayanlara Genel teklifler
• Sigara ve alkol üzere bağımlılıklar en kısa vakitte bırakılmalıdır.
• Gebe kalmadan 3 ay öncesinden günlük 0,4 mg, daha evvelki gebeliğinde nöral tüp defekti denilen anomalili bebek doğuran ya da risk kümesinde olanlar ise günde 4 mg folik asit desteğine başlamalıdır.
• Kilo ve beslenme düzenlenmelidir.(Çiğ et, yeterli yıkanmamış salata, pastörize edilmemiş süt ve süt eserlerini tüketmemek ve kafein alımını kısıtlamak gerekir.)
• Kronik bir hastalık nedeniyle ilaç kullanıyorsanız kesinlikle doktorunuza danışınız.
• Tetanoz, bağışıklık yoksa kızamıkçık ve Hepatit B aşısı önerilmelidir.
• Gerilimden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
• Doktora istişareden ilaç kullanılmamalıdır.
• Radyasyondan uzak durulmalıdır.
• Tertipli fizikî aktivite yapılmalıdır. Spor gebelik sürecinin daha rahat geçirilmesine yardımcıdır.
• Doktora istişareden ilaç kullanılmamalıdır. Kullanılan tüm ilaçlar gözden geçirilerek gerekli olanlar kesilir yahut gebelik periyoduna uygun alternatifleri ile değiştirilir.
• Radyasyondan uzak durulmalıdır.
• Hamile kalmayı kolaylaştırmak için yumurtlama günlerine yakın vakitlerde alakaya girilmelidir. Yumurtlama vaktiniz hesaplamak için Otomatik Yumurtlama Tarihi Hesaplayıcısını kullanabilirsiniz.
• Bir yıl korunmadan sistemli münasebete karşın gebelik oluşmamışsa bu duruma kısırlık (infertilite) denir. Sebeplerinin araştırılması ve tedavi planı için kesinlikle bayan hastalıkları ve doğum uzmanına müracaatınız.
Ruhsal olarak kendinizi hazırlayın
Şimdi pratikte gebe olmasanız bile bu fikre kendinizi alıştırmak çok değerlidir. Yalnızca fizikî olarak hazırlanmanız sağlıklı bir hamilelik için kâfi olmayacaktır. Ruhen de gebe olduğunuz ve bir can taşıdığınız fikrine odaklanmanız gerekir. Bu periyottan itibaren bebeğin gelişimini olumlu istikamette etkileyecek tekliflere göz atabilir, sistemli katılacağınız bir spor salonuna yazılabilir yahut hamilelik yogası derslerine gidebilirsiniz. Unutmayın; gerilimden uzak, sağlıklı, dikkatli ve gerektiğini yapan bir anne olursanız sağlıklı bir bebek dünyaya getirmeniz için önünüzde hiçbir mahzur olmayacaktır. Ayrıyeten gebeliğe hazırlanırken bir günlük tutmaya başlamak keyifli olabilir.
İkinci Hafta
Gebelikte İkinci Haftanız
Hormonlar iş başında
Bu hafta hormonlarınızın tesiriyle yumurtlama gerçekleşecek ve prensini büyük buluşma için beklemeye başlayacak.
Gebeliğin ikinci haftasındasınız. Hala hamile değilsiniz ve gebelikle ilgili şikayetler şimdi daha başlamadı. Aslında gebeliğin 1.ve 2. haftası bir bütün olarak kıymetlendirilir. İkinci haftadan itibaren adet kanamanız durmuş ve yumurta büyümeniz hızlanmıştır. İkinci haftanın sonlarında yumurtlama (ovülasyon) ve çabucak gerisinden büyük buluşma yanidöllenme (fertilizasyon) tamamlanacaktır.
Östrojen ve progesteron hormonunun salgılanmasındaki artış ile rahimde bir dizi değişiklikler meydana gelir. Birinci haftada kan damarları açısından varlıklı ve kanama eğilimdeki rahim artık yavaş yavaş döllenmiş yumurtanın tutunabileceği ve yerleşebileceğibir hale bürünmektedir. Ultrasonda rahim kalınlığında artış izlenir. Anı devirde yumurta hücreleri büyümekte ve follikül ismi verilen sıvı dolu keselerin içerisinde olgunlaşmaktadır. Yumurta boyutu 18-20 mm. boyuta ulaştığında yumurtlama (ovülasyon) gerçekleşir. Fallop tüpü daima hareket halindedir ve yumurta hücresi yumurtlama ile özgürleştiğinde hücreyi çabucak içine alır. Fallop tüpünün içindeki tüycüklerin hareketleriyle hücre rahim içine gerçek ilerlemeye başlar ve burada hazır bekleyen sperm hücreleri topluluğuyla karşılaşır.
Her adet periyodunda bayanda yumurtalıklarından yalnızca bir yumurta atılır. Çift yumurta ikizlerinde ve üçüzlerinde farklı olarak tek bir yumurta değil birden fazla yumurta atılır. Bu yumurtaların hepsi döllenir ise çoğul gebelik olur. Şayet yumurtalama ile atılan yumurta döllenir ve döllenmiş yumurta rahime yerleşirse gebelik meydana gelir.
Şayet çatlayan yumurta döllenmezse kalınlaşan rahim adet kanaması formunda dışarı atılır. Sonuç olarak her ay adet görülmesinin nedeni de oluşabilecek gebelik için rahim iç duvar katmanının yenilenmesidir.
Kimi bayanlar yumurtlama günlerinde besbelli bir kasık ağrısı çekerler. Sağ yahut sol kasıkta kısa süren bir batma formunda bir ağrıdır. Bu ağrıya Almanca ‘da “mittelschmerz” ismi verilir.
________________________________________
Gebelik oluşumu için yanlışsız vakitte ilgi (Yumurtlama günü)
Hamilelik oluşabilmesi için değerli noktalardan biri uygun vakitte olan cinsel alakadır. Uygun vakit, yumurtlama periyodunda yumurta hücresi ile sperm hücresinin müsabaka mümkünlüğünün en yüksek olduğu günlerdir.
Yumurtalama gününüzü hesaplamak için Yumurtlama Günü Hesaplayıcısını kullanabilirsiniz.
Yumurtlama öncesindeki 72 saat ve sonrasındaki 48 saat aralığında seks yapmaya itina gösterin. Sperm hücresinin hayat mühleti 72, yumurta hücresinin ise 24-48 saattir. Buna nazaran günlük kimi planlarınıza orta vererek gebe kalma çalışmalarına yük vermeniz gerekecektir. Yumurtlama tarihinizin 72 saat öncesinden başlayarak yumurtlamanın 48 saat sonrasına kadar ki periyot içinde cinsel bağa girmek gebelik talihini arttırır.
Yumurtalama günü yaklaşık olarak, kaç günde bir adet görüyorsanız o gün sayısından 14 çıkararak hesaplanabilir. Örneğin, 28 gün aralıkla adet gören bir bayan için yumurtlama günü 28 – 14 = 14 (Adetinin 14. günüdür). Hamilelik ihtimalinin en yüksek olduğu vakitler yumurtlama tarihinden 3 gün evvelden 2 gün sonraya kadar olan vakit aralığıdır. Yani 28 günde bir adet gören bir bayan için 11.- 16. günler ortası hamilelik ihtimalinin en yüksek olduğu devirdir.
Gebeliğin 2. haftasında yumurta gelişip, yaklaşık olarak 18-20 milimetre çapına eriştiğinde östrojen hormonu da kandamaksimum düzeye ulaşır ve bu da LH düzeyinin giderek daha da artmasına neden olur. LH pikinden (LH’ın en yüksek düzeye ulaştığı an) 12 saat sonra follikül zarı çatlar ve yumurtlama gerçekleşir.
Yumurtlama sonrasında yumurtalıkta folikülün çatladığı yerde oluşan sarı cisim progesteron hormonu salgısı yapmaya başlar ve progesteron hormonu kanda süratlice artış gösterir. Ayrıyeten progesteron hormonunun tesiriyle beden ısı artar. Aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü üzere “bazal beden ısısı” az ölçüde yükselir. Yumurtlama vaktini gerçek bir formda öğrenerek ilgide bulunmak istiyorsanız en güzel seçenek LH (luteinizan hormon) ismi verilen hormonun idrardaki ölçüsünü belirleyen “yumurtlama çubuklarından” faydalanmaktır.
Yumurtlama gününün bazal beden ısısını hassas bir biçimde ölçen termometrelerle de belirlenmesi mümkün olmakla birlikte bu usul daha az muteberdir. Ayrıntılı bilgi için Yumurtlama gününün belirlenmesinde kullanılan yollar isimli makaleyi okuyabilirsiniz.
________________________________________
Teklifler
Bu devirde anne adayı şimdi bir değişiklik hissetmediğinden gebeliğinin farkında değildir. Lakin gebelik planınız varsa günlük 400 mikrogram folik asit alımına, vitamin ve mineralaçısından varlıklı yiyeceklerle beslenmeye ihtimam gösterin. Sperm ve yumurta hücresinin ömür mühletini kısaltan ve sağlıklı döllenmeye mani teşkil edecek her türlü alışkanlıktan uzak durun. Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımından katiyen kaçının. Bu makûs alışkanlıklardan gebe kalma çalışmalarına başlamadan en az 3 ay evvel elinizi çekmeniz gerekmektedir.
Şayet gebelik denemeleri olumsuz sonuçlanırsa çabucak paniğe kapılmayın. Her adet periyodunda gebe kalma olasılığınız yalnızca %25’tir. Nizamlı cinsel bağlara 1 yıl boyunca bilhassa her yumurtlama periyodunda devam edin. Bir yılı tamamladıktan sonra hala gebelik oluşmadıysa kesinlikle doktorunuza başvurun.
Üçüncü Hafta
Gebelikte Üçüncü Haftanız
MUCİZE GERÇEKLEŞİYOR (Döllenme)
Yumurtlama sonrasındaki 12-24 saat içerisinde yumurta hücresi, erkekten gelen 250 milyon spermden şanslı olan 1 tanesi tarafından döllenecektir. Spermler vajinadan rahim ağzına, oradan rahime ve fallop tüplerine geçerek yumurtayı döllenmek için yarışacaktırlar.
Birinci ve ikinci haftayı kısaca özetlersek adet ile başlayan yumurta hücresindeki büyüme 18-20 mm boyuta geldiğinde hormonların da tesiriyle yumurtlama ile sonuçlandı. Yumurtala ile oosit (kadın yumurtası) tüplere geçti ve tüpte spermleri beklemeye başladı. Eş vakitli olarak hormonların da tesiriyle rahim gebeliği kabul edecek kalınlığa ulaştı.
Beyaz Atlı Prens(lerin) Gelişi
Yumurtlama sonrasındaki 12-24 saat içerisinde yumurta hücresi, erkekten gelen 250 milyonspermden şanslı olan 1 tanesi tarafından döllenecektir. Spermler vajinadan rahim ağzına, oradan rahime ve fallop tüplerine geçerek yumurtayı döllenmek için yarışacaktır. 250 milyon spermden yalnızca 400 kadarı bu seyahati tamamlayabilecek ve sadece 1 tanesi döllenmeyi (=fertilizasyon) gerçekleştirebilecektir. 10 saat süren bu seyahat sonunda yumurta hücresine kadar gelen spermlerin yeni vazifesi yumurta hücresinin kabuğunda içeri girmektir. Yumurta hücresi zona pellucida ismi verilen bir zar ile çevrilirdir. Spermlerden yalnızca 1 tanesi bu zarı delerek yumurtanın içine girebilir. Penetrasyon ismi verilen bu süreç 20 dakika kadar sürer ve bir sperm penetre olduktan sonra zona pellucida büsbütün kapanarak öteki bir spermin girişine müsaade vermez. Sperm ve yumurta hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesi ile zigot yani döllenmiş yumurta ortaya çıkar ve döllenme sona erer.
Fallop tüpü içerisinde yumurta hücresinin etrafını birçok sperm sarar. Spermlerden sadece şanslı olan 1 tanesi 20 dakika süren döllenmeyi (=fertilizasyon) gerçekleştirebildi. Bir sperm yumurtanın içine girmeyi başarınca, yumurta öteki bütün rekabet eden spermlere kendini kapatır.
Yumurta büyümeye başlıyor
Zigot yani döllenmiş yumurta, fallop tüplerinden rahme gerçek 3-4 gün sürecek bir seyahate çıkar. Bu seyahat esnasında zigot bölünmeye başlayarak 16 hücre içeren Morulaadını alır. Morula rahime ulaştığında 4. gün tamamlanır. Morula rahim içerisindeyken ortasında sıvı birikmeye başlar ve Blastokist ismini alır. 1-2 gün içerisinde rahim duvarına tutunur ve burada gelişimine başlar. Bu sırada bebeğiniz hücrelerden oluşan ufak bir top halindedir ve uzunluğu yaklaşık iğne ucu kadardır. Blastokistin iç hücre katmanı (Embriyoblast) embriyoyu, sıvı dolu kısmı amniyotik kese ve dış hücre kütlesi (trofoblast) ise plasenta (eş,son) olarak gelişmeye devam edecektir.
Blastokist rahime yerleşirken az ölçüde kanamaya neden olabilir. Bu yerleşme kanamasıson adet tarihinin yanlış hesaplanmasına neden olabilir. Halk ortasında üstüne görme de denir.
Rahime Tutunma Gerçekleşiyor
Blastosit ismi verilen bu hücre topu rahim duvarına tutunduğunda, plasentaya dönüşen kısım olan dış hücre katmanı (Trofoblast), hamilelik hormonu olan hCG’nin salgılanması sağlar. Böylelikle yumurtalıkta yumurta üretimi bir müddetliğine durdurulur. Ayrıyeten östrojen ve progesteron hormonunun salgılanması da rahim duvarının dökülmesini önlenmiş olur. HCG, gebelik testinin müspet çıkmasını sağlayan hormondur.
Bu ortada hücre topunun etrafında amniyotik keseye dönüşecek olan amniyotik sıvıbirikmeye başlar. Bu sıvı hamilelik sonlanana kadar fetüsün etrafını saracak ve onu koruyacaktır. Fetüs bu evrede gerekli oksijen ve besin pahalarını ilkel bir dolanım sistemi aracılığıyla alır ve atıkları bırakır.
Mikroskobik tünellerden oluşan bu sistem rahim duvarındaki kan damarlarına bağlıdır. Bir sonraki haftanın sonundan itibaren, plasenta bu misyonu üstlenmek için gereğince gelişmiş olacak. Döllenmiş yumurtanın bu göçü sırasında oluşabilecek bir sorun dış gebeliğe ve rahime yerleşmesi basamağında oluşabilecek bir sorunda düşüğe neden olabilir.
Döllenmiş yumurtanın rahim dışında yerleşmesi durumuna dış gebelik denir. Döllenmiş yumurtayı taşıma sürecini fallop tüplerinin içini döşeyen silia denilen parmaksı oluşumlar ve tüpün dalgasal hareketleri sağlar. Rahim içine ulaşamayan yahut geçişi geciken yumurta rahim dışında büyüyerek dış gebeliğe neden olabilir. Tüpe ilişkin geçirilmiş ameliyatlar, tüplerin enfeksiyonu (salpenjit), doğumsal anomaliler ve tüplerin içindeki parmaksı çıkıntıların hareketlerinde bozulmaya neden olan tüm sebepler (sigara, kısırlık tedavisi, progesteron içeren korunma yöntemleri) dış gebelik riskini arttırır. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. (Dış Gebelik)
Cinsiyet Seçimi
Döllenmeden yaklaşık 30 saat sonra sperm hücresinin çekirdeği yumurtanınkiyle birleşir ve genetik malzemeler aktarılır. Dişiden gelen yumurta hücresi her vakit X kromozomu taşır. Erkekten gelen sperm ise X yahut Y kromozomu taşıyabilir. Yumurtayı dölleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır. Bayanın cinsiyet üzerinde hiçbir rolü yoktur. Bebeğin cinsiyetini belirleyen babadır.
Sonuç olarak erkek 46,XY, Bayan 46,XX ‘dir. Bu devrede cinsiyeti saptamak fakat genetik inceleme ile mümkündür. Bu evrede belirli olan yalnızca cinsiyet değildir. 38 hafta sonra dünyaya merhaba diyecek olan bireyin göz renginden kan kümesine kadar bütün genetik yapısı muhakkaktır ve değiştirilemez. 46 kromozomun 23 tanesi anneden 23 tanesi babadan gelir.
Annedeki değişiklikler
Bu evrede anne adayında rastgele bir fizikî ya da ruhsal değişiklik yoktur. Yalnız implantasyon esnasında hafif bir lekelenme formunda kanama olabilir. Birtakım bayanlar gebelik testinden evvel hamile olduğunu hissedebilir. Birtakım bayanlar gebelik öncesi göğüslerdeki hassasiyetin daha evvelki aylara nazaran daha fazla olduğunu tabir eder. Yorgunluk, tat ve koku almada hassasiyet de bu periyotta erkenden başlayabilir.
Dördüncü Hafta
Yayınlanma Birinci Trimester
Gebelikte Dördüncü Haftanız
Sanki hamilemiyim?
Hayatınız değişiyor olabilir. Bu haftadan itibaren bebeğin bütün organları oluşmaya başlar ve bebeğiniz en savunmasız devrindedir. Şayet gebe olma ihtimaliniz varsa tedbirleri çabucak almalısınız.
Gebeliğin dördüncü haftasında çoğunlukla anne adayları şimdi gebe olduklarının farkında değildirler. Adet gecikmediği için de şimdi gebelik testi yapılmamıştır. Bu haftanın sonuna hakikat, korunmayı bırakmış anne adayları ve kısırlık tedavisi gören şahıslar daha erkenkandan gebelik testi yaptırdıkları için gebeliği daha erken öğrenebilirler. Lakin bu haftadaidrardan gebelik testi yanlış sonuçlar verebilir. Anne adaylarında bu devirde sıklıkla belirti yoktur. Lakin az sayıdaki hamilelerde fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olabilir. Bu basamaktaki belirtiler adet öncesi belirtilerle çabucak hemen birebirdir. Halsizlik, yorgunluk ve göğüslerde hassasiyet bulunur.
Bebekteki Gelişmeler
Anne adayı şimdi hamile olduğunun farkında olmasa da içeride yani rahimde mucizevi büyüme devam etmektedir. Sırasıyla yumurtlama, döllenme, rahime seyahat ve tutunma devirleri geçilmiş, gebeliğin embriyonik periyodu çoktan başlamıştır.
Dördüncü hafta embriyonik gelişimin başladığı ve 10 hafta daha süreceği başlangıç evresidir. Bu periyoda organogenez devri de denir. Bu periyot içerisinde bebeğin organları oluşmaya ve hatta kimi organları fonksiyon görmeye başlayacaktır. Bu nedenle, gelişimin en hassas olduğu ve dış etkenlere en hassas olduğu periyottur. Anne adayları bu haftada hamile olduklarını bilmeden birçok tehlikeli davranışlarda bulunabilirler. Bilhassa bilmeden röntgen sineması çektirmek, gebelik için ziyanlı olabilecek ilaçların kullanmak, yoğunalkol ve sigara kullanmak sık karşılaşılan durumlardır. Aslında bu devir embriyonun gelişimine ziyan verebilecek her türlü aksilikten sakınılması gerekeni periyottur.
Blastositin gömülmesi (İmplantasyon) 3.haftanın sonunda başlar ve 4. haftanın ortasına kadar devam eder. Döllenmeden sonra 11. günde rahime büsbütün gömülmüştür. Gömülme, dış hücrelerden salgılanan ve rahim iç katmanında erimeye neden olan kimi hususlarla gerçekleşir. Kendini eriyen bölgenin içine gömen bebek, üzerinin de bir katmanla örtülmesini sağlar ve kendini dış etkenlere karşı muhafaza altına alır.
Blastokist safhasında bebeğiniz hücrelerden oluşan ufak bir top halindedir ve uzunluğu yaklaşık iğne ucu kadardır. Blastokistin iç hücre katmanı (Embriyoblast) embriyo, sıvı dolu kısmı amniyotik kese ve dış hücre kütlesi (trofoblast) ise plasenta olarak gelişmeye devam edecektir.
Embriyo şimdi haşhaş tohumu boyutunda ve yaklaşık 1 mm. büyüklüğündedir. Embriyoyu oluşturacak embriyoblast ismi verilen hücre kümesi süratle çoğalarak evvel 2, sonrasında 3 katmanlı bir disk oluşturur. Bu üç katmanlı disk bebeğin tüm doku ve organlarını oluşturacak Ektoderm, Endoderm ve Mesoderm’den meydana gelir. Daha kolay anlatımla bebek 3 katmandan oluşan bir silindir biçimindedir ve bu silindirin 3 katmanından 3 farklı organ kümesi oluşacaktır.
Ektoderm tabaksından; beyin ve hudut sistemi, deri, saç, tırnak, göğüs bezleri, ter bezleri ve dişler, Mezoderm katmanından;kalp, dolanım sistemi, iskelet, bağ dokuları, kan sistemi, ürogenital sistem ve kas dokusunu,
Endoderm katmanından; akciğer konut ve gastrointestinal sistem, karaciğer, pankreas, tiroid ve zarının içine geliştirir olacaktır.
Bu haftada İlkel plasenta da iki katmandan oluşmaktadır. Hücreler rahim duvarına kadar uzanan tüneller oluşturur ve bu sayede gerekli vitamin ve oksijen alışverişini sağlar. Plasenta bu haftanın sonunda fonksiyonunu yerine getirecek gelişime ulaşacaktır.
Amniyotik kese; içinde sıvı birikerek büyür ve embriyoyu sararak onu müdafaaya başlar.
Yolk sak kesesi hücreleri ise kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır.
Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta ortasında connecting stalk ismi verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra göbek kordonunu meydana getirir.
Öbür yandan embriyo rahim içinde daha derinlere yerleşmeye devam etmektedir. İmplantasyon yani embriyonun rahime tutunması başladığından itibaren plasenta hücreleri tarafından gebelik hormonu salgılanır. Bu hormon yumurtalıklarda yumurta gelişimini ve diğer bir yumurtanın büyüyüp çatlamasını maniler ve böylelikle regl kanamaları gebelikte olmaz. Bu hormon kan ya da idrarda tespit edildiğinde gebeliğin oluştuğu anlaşılır. Gebelik testlerinin çalışma prensibi de bu hormonun tespitine dayanmaktadır. Şimdi adet gecikmesi olmamıştır. Bu periyotta kan ya da idrar ile yapılan gebelik testleri olumlu olabilir. İdrarda gebelik testi negatif geldiğinde sonuç çok muteber olmayabilir. Çünkü bu testler kandan idrara geçen beta HCG hormonu aşikâr bir düzeye ulaşmadan olumlu sonuç vermeyebilirler. Buna rağmen kanda bakılan gebelik testleri ise gebeliğin birinci gününden itibaren kesin sonuç vermektedir.
Annede olan değişiklikler
Gebe olduğunuzu nasıl anlarsınız?
Şayet planlanmış bir gebelik yaşamıyorsanız 4. haftada gebe olduğunuzu şimdi fark etmemiş olabilirsiniz. Adet öncesi görülen şikayetler ile gebeliğin birinci belirtileri benzeridir. Erken gebelik belirtileri şu halde sıralanabilir:
Hassas ve şişkin göğüsler: Regl periyodu öncesinde görülen hassas ve şişkin göğüsler hamileliğin de belirtileri ortasındadır.
Yorgunluk: Bir anda kendinizi yorgun ve bitkin hissetmenizin sebebi progesteron hormonu düzeyindeki ani artıştır.
Sık idrara çıkma:Hamile kalmanızın çabucak akabinde kendinizi daima tuvalete koşarken bulabilirsiniz. Bu da hamilelik belirtileri ortasındadır.
Koku alma duyusundaki hassasiyet:En ufak koku değişikliklerini bile algılamaya başladıysanız bu hamileliği işaret ediyor olabilir. Koku duyusundaki sertlik, östrojen hormonunun salgılanmasına bağlı olarak artar.
Mide bulantısı ve kusma:Mide bulantısı ve kusma birinci birkaç haftada pek sık rastlanılan bir durum değildir. Lakin şahıslar ortasında farklılıklar olabileceği için mide bulantısı yaşayabilirsiniz. Beden ısısındaki artış: Şayet beden ısınızı daima ölçüyorsanız, gerisi gerisine 18 gün boyunca artan beden ısısı hamileliğin değerli bir belirtisidir.
Hayatınız değişiyor olabilir
Planlı bir gebelik planlıyorsanız bu haftanın sonlarına gerçek gebelik testleri yaptırabilirsiniz. Lakin unutulmaması gereken nokta şimdi adet gecikmediği için idrardan yapılan gebelik testleri negatif çıkabilir. Bu nedenle bu haftada tercihen kandan gebelik testi yapılması daha muteber sonuçlar verir. Bu haftada idrardan gebelik testi negatif çıktıysa ve gerisinden adet gecikmesi olursa gebelik idrardan testi 1 hafta sonra tekrarlanmalıdır.
Şayet gebelik erkenden saptanırsa doktorunuz ile çabucak irtibata geçmelisiniz. Doktorunuz büyük olasılıkla ultrason bakmayacaktır. Zira bu haftada ultrasonda gebelik şimdi görülemez. Fakat bu yapılacak birinci muayene daha çok bilgilendirme maksatlı olacaktır. Buradaki kıymetli bir nokta daha evvelce mevcut bir hastalık varsa ve bu hastalık için rastgele bir ilaç kullanılıyorsa gebelik için uygun olan ilaca geçilmeli ya da ilaç kesilmelidir. Yahut tüp bebek üzere tedavi sonrası oluşan bir gebelik varsa erkenden kimi ilaçlara başlanmalıdır.
Gebeliğin 4. Haftası için Teklifler
Bu haftada bilmeden röntgen sineması çektirmek, gebelik için ziyanlı olabilecek ilaçlarınkullanmak, ağır alkol ve sigara kullanmak sık karşılaşılan durumlardır. Aslında bu periyot embriyonun gelişimine ziyan verebilecek her türlü aksilikten sakınılması gerekeni devirdir. Ayrıyeten unutulmaması gereken bir noktada tüm gebeliklerin % 60-70 kadarı düşükle sonuçlanır. Bu düşüklerin de çok büyük bir kısmı farkında olmadan yaşanılan düşüklerdir. Özel bir durumunuz yoksa bu hafta gebelik testi yaptırmanız önerilmemektedir. Hamile olduğunuz öğrenip sonrasında adet kanaması görüp gebeliğin olumsuz sonuçlanmasını öğrenmek düşük yaptığınız manasına gelmez. Yalnızca biyokimyasal gebelik yaşamış olursunuz ve bu durum araştırılması gereken bir durum değildir. Biyokimyasal yahut kimyasal gebelik; döllenen yumurtanın sağlıklı bir gebelik gelişimine devam edememesi ve gebeliğin yalnızca laboratuar tetkikleri ile tespit edilmesidir.
Bu devirde hijyene ihtimam gösterin, meyve ve zerzevatları bol suyla yıkayarak tüketin, kimyasal eserleri kullanmamaya ihtimam gösterin, doğal eserlerle beslenin, kurşun içeren eserlerden, alkol, nikotin, çok kafeinden ve uyuşturucudan uzak durun. Bu eserler bebekte önemli problemler ve hatta mevte neden olabilir. Şayet hala folik asit içmeye başlamadıysanız artık tam vaktidir. Günde 400 mikrogram folik asite çabucak başlayınız.
Kaynak:Doktor Sitesi